Στις 11 Δεκεμβρίου 2020 ανακοινώθηκε η έγκριση για επείγουσα χρήση του πρώτου εμβολίου COVID-19, που κατασκευάστηκε από την Pfizer-BioNTech από την αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA)των ΗΠΑ.

Από τότε 2 ακόμη εμβόλια, της Moderna και της Janssen (Johnson & Johnson), έχουν αδειοδοτηθεί για χρήση έκτακτης ανάγκης στις ΗΠΑ. Μέχρι και τις 8 Μαρτίου 2021, περισσότερα από 31 εκατομμύρια άτομα, ή 9,4% του συνολικού πληθυσμού των ΗΠΑ, έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους, ενώ σε παγκόσμια κλίμακα είναι εκατοντάδες εκατομμύρια.

Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας και μελετά τους εμβολιασμούς στην Ελλάδα, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, καταγράφει τα νεότερα δεδομένα ( JAMA. Published online March 10, 2021. doi:10.1001/jama.2021.4367).

Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) ανακοίνωσε τις πρώτες συστάσεις για τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα (δηλαδή 2 εβδομάδες από τη λήψη της δεύτερης δόσης του εμβολίου των Pfizer-BioNTech ή Moderna, ή της μίας δόσης του εμβολίου της Janssen), οι οποίες αποτελούν τα πρώτα βήματα   προς την έξοδο από την πανδημία.

Τα στοιχεία που επιτρέπουν την διατύπωση αυτών των οδηγιών είναι τα εξής:

1. Τα εγκεκριμένα εμβόλια COVID-19 δείχνουν ότι είναι αποτελεσματικά σε ενήλικες διαφορετικών ηλικιών, φυλών και εθνών, καθώς και μεταξύ εκείνων με υποκείμενες ιατρικές παθήσεις.
2. Ακόμα κι αν τα άτομα με πλήρη εμβολιασμό μολυνθούν, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρή ασθένεια, να νοσηλευτούν ή να αποβιώσουν.
3. Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα ενδέχεται να παρουσιάζουν μικρό κίνδυνο μετάδοσης του ιού σε άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί. Έγκυρες μελέτες σε διάφορες χώρες του κόσμου έδειξαν ότι τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα που ανέπτυξαν COVID-19 είχαν σημαντικά χαμηλότερο ιικό φορτίο από τα άτομα που δεν είχαν εμβολιαστεί, γεγονός που καταδεικνύει ότι ο εμβολιασμός έχει τη δυνατότητα να μειώσει δραστικά το φορτίο COVID-19.
4. Ο χρόνος διάρκειας της προστασίας από τη φυσική μόλυνση ή τον εμβολιασμό καθώς και το πόσο καλά προστατεύουν τα εμβόλια από τις αναδυόμενες παραλλαγές SARS-CoV-2, είναι υπό διαρκή μελέτη. Τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά αλλά προς το παρόν συστήνεται ο εμβολιασμός και σε άτομα που έχουν αναρρώσει από COVID-19.
5. Τα εγκεκριμένα εμβόλια COVID-19 μπορεί να παρέχουν προστασία έναντι πολλών καλά περιγραφόμενων παραλλαγών SARS-CoV-2. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί μειωμένη αποτελεσματικότητα των εμβολίων για την παραλλαγή Β.1.351 της Νότιας Αφρικής αν και τα δεδομένα διαρκώς αλλάζουν καθώς οι μελέτες προχωρούν. Νεότερα δεδομένα για παράδειγμα δείχνουν ότι, το νέο εμβόλιο της Janssen είναι αποτελεσματικό έναντι του νέου αυτού στελέχους του κορωνοιού.

Σύμφωνα με το CDC λοιπόν, αν και υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα σε κάποια ζητήματα, τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα μπορούν να επανέλθουν σταδιακά σε πολλές δραστηριότητες τους, τόσο με την οικογένειά τους, όσο και με ευρύτερο φιλικό κύκλο, με χαμηλό κίνδυνο για τον εαυτό τους. Ωστόσο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα μετάδοσης του ιού σε μη εμβολιασμένα άτομα, σε περίπτωση ασυμπτωματικής λοίμωξης. Τονίζεται λοιπόν ότι τα μέτρα πρόληψης (όπως η χρήση μάσκας και η φυσική απόσταση) θα πρέπει να διατηρηθούν προς το παρόν για την προστασία μη εμβολιασμένων ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο σοβαρής λοίμωξης από COVID-19.

Μέχρι σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας εγκεκριμένα εμβόλια mRNA (Pfizer και Moderna) και εμβόλια με χρήση αδρανοποιημένων ιών όπως της AstraZeneca και το πρόσφατα εγκεκριμένο εμβόλιο της Janssen (Johnson & Johnson).

Τα πολλά υποσχόμενα δεδομένα των μελετών για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων COVID-19 μας επιτρέπουν να διαβλέπουμε την σταδιακή έξοδο από αυτή την πανδημία και τις αρνητικές επιδράσεις της σε όλους τους τομείς της ζωής των ανθρώπων. Η επιστροφή στην κανονικότητα, σε όλους τους τομείς της ζωής μας αλλά με ασφάλεια για εμάς και τους γύρω μας είναι η κυρίαρχη κινητήριος δύναμη για την μαζική εφαρμογή του εμβολιασμού.

Καθώς αυξάνεται η προσφορά εμβολίων, και τα συστήματα διανομής και χορήγησης επεκτείνονται και βελτιώνονται, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει εμβολιαστούν και να παραμείνουν ασφαλείς απέναντι στον ιό.