Επίπτωση δερματικών αντιδράσεων μετά από εμβολιασμό με mRNA

Κοσμάς Πανταζόπουλος, Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος

Δερματικές αντιδράσεις, όπως κνησμός, κνίδωση και αγγειοοίδημα, μπορεί να εμφανιστούν μετά τον εμβολιασμό με εμβόλιο mRNA για COVID-19. Η συχνότητα αυτών των αντιδράσεων και η επανεμφάνισή τους μετά τον επόμενο εμβολιασμό δεν έχει περιγραφεί μέχρι τώρα. Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, καταγράφει τα νεότερα δεδομένα όπως αυτά αποτυπώνονται σε πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο περιοδικό JAMA Dermatol. (Published online June 23, 2021. doi:10.1001/jamadermatol.2021.2114)

Μελετήθηκαν οι υπαλλήλοι της Mass General Brigham που έλαβαν ένα εμβόλιο mRNA COVID-19 (πρώτη δόση: 16 Δεκεμβρίου 2020, έως 20 Ιανουαρίου 2021, παρακολούθηση έως τις 26 Φεβρουαρίου 2021). Οι εργαζόμενοι για 3 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, ανέφεραν καθημερινά τα συμπτώματά τους μέσω πολλαπλών επιπέδων, όπως ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, μήνυμα κειμένου, από τηλέφωνο και smartphone. Οι δερματικές αντιδράσεις περιελάμβαναν την εμφάνιση εξανθήματος ή κνησμού (εκτός του σημείου της ένεσης), κνίδωσης ή / και πρήξιμο των χειλιών, της γλώσσας, των ματιών ή και του προσώπου. Από 49197 υπαλλήλους που έλαβαν την πρώτη δόση εμβολίου COVID-19, οι 12464 (25%) έλαβαν το εμβόλιο Pfizer-BioNtech και οι 36733 (75%) έλαβαν το εμβόλιο Moderna. Τουλάχιστον 1 έρευνα για την εμφάνιση συμπτωμάτων ολοκληρώθηκε για τις 40640 (83%) υπαλλήλους , μετά την πρώτη δόση του εμβολίου.

Από αυτούς ,776 ανέφεραν δερματικές αντιδράσεις μετά την πρώτη δόση . Το εξάνθημα και ο κνησμός (εκτός του σημείου της ένεσης) ήταν η πιο κοινή δερματική αντίδραση, η οποία αναφέρθηκε από τους 559 . Η μέση ηλικία (SD) αυτών που ανέφεραν δερματικές αντιδράσεις ήταν 41 έτη. Οι δερματικές αντιδράσεις ήταν συχνότερες στις γυναίκες (656) από τους άνδρες (120) και διέφεραν ανά φυλή (62% λευκά άτομα, 7% μαύρα άτομα και 12% ασιατικά άτομα). Περισσότερο από το ένα τρίτο των εργαζομένων που ανέφεραν δερματικές αντιδράσεις ήταν γιατροί ή νοσηλευτές (285 [37%]).

Από αυτούς οι οποίοι ανέφεραν δερματική αντίδραση μετά την πρώτη δόση οι 741 (95%) έλαβαν και τη δεύτερη δόση τους. Από τους 609 υπαλλήλους που ολοκλήρωσαν την έρευνα για την εμφάνιση συμπτωμάτων και μετά τη δεύτερη δόση οι 508 (83%) δεν ανέφεραν επανεμφάνιση των δερματικών αντιδράσεων.

Σημειώνεται ότι υπήρξαν και 765 (2,3%) άτομα χωρίς δερματική αντίδραση κατά την πρώτη δόση, οι οποίοι ανέφεραν δερματικές αντιδράσεις μετά τη δεύτερη δόση. Το εξάνθημα και ο κνησμός (εκτός από το σημείο της ένεσης) ήταν οι πιο συχνές . Σε αυτήν την προοπτική ομάδα περίπου 50.000 υπαλλήλων υγειονομικής περίθαλψης το 1,9% ανέφερε δερματικές αντιδράσεις μετά τη λήψη της πρώτης δόσης ενός εμβολίου mRNA COVID-19. Περισσότεροι από 600 υπαλλήλους, δηλαδή το 83% , που παρουσίασε δερματικές αντιδράσεις μετά την πρώτη δόση, δεν εμφάνισε υποτροπιάζουσες δερματικές αντιδράσεις μετά τη δεύτερη δόση. Ένα επιπλέον 2,3% ανέφερε δερματικές αντιδράσεις μόνο μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου.

Οι δερματικές αντιδράσεις αναφέρθηκαν συχνότερα στις γυναίκες, κάτι που ήταν παρόμοιο με τις αναφερόμενες τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης και την αναφυλαξία μετά από εμβολιασμούς mRNA COVID. Από όσα γνωρίζουμε, η υποκείμενη αιτία αυτής της διαφοράς δεν είναι ακόμη γνωστή, αν και οι αλλεργίες στα ναρκωτικά είναι πιο συχνές στις γυναίκες.

Οι περιορισμοί αυτής της μελέτης περιλαμβάνουν τη χρήση δεδομένων τα οποία ανέφεραν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες , αλλά επειδή πολλοί υπάλληλοι ήταν κλινικοί θα μπορούσαν τα δεδομένα να θεωρηθούν αξιόπιστα. Επίσης σε αυτή τη μελέτη καταγράφονται δερματικές αντιδράσεις που εμφανίστηκαν εντός 3 ημερών μετά τον εμβολιασμό και επομένως δεν έχουν εκτιμηθεί οι επιβραδυνόμενου τύπου δερματικές αντιδράσεις.

Οι δερματικές αντιδράσεις, όπως φαγούρα, εξάνθημα, κνίδωση και οίδημα, εμφανίστηκαν σε περισσότερο από 4% αυτών που έλαβαν τα εμβόλια 2 δόσεων mRNA COVID-19. Το φάσμα των δερματικών αντιδράσεων μετά τον εμβολιασμό με εμβόλιο mRNA περιλαμβάνει μεγάλες τοπικές αντιδράσεις, όπως κνίδωση και ιλαροειδές (κηλιδοβλατιδώδες) εξάνθημα.

Συμπερασματικά σε αντίθεση με την αναφυλαξία, οι δερματικές αντιδράσεις από μόνες τους δεν αποτελούν αντένδειξη για τον επανεμβολιασμό. Σε αυτήν την ομάδα, τα περισσότερα άτομα έλαβαν τη δεύτερη δόση χωρίς επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις. Η παραπομπή σε αλλεργιολόγο ή δερματολόγο δεν είναι απαραίτητη για τις περισσότερες αντιδράσεις, αλλά πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τους ασθενείς που εμφανίζουν άμεσες ή σοβαρές αντιδράσεις. Αυτά τα δεδομένα είναι καθησυχαστικά για τα εκατομμύρια που ενδέχεται να εμφανίσουν δερματικές αντιδράσεις μετά τον εμβολιασμό τον επόμενο χρόνο.