Εμβολιασμός SARS-CoV-2 σε ανοσοκαταστελμένους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου: πρέπει να αλλάξει η προσέγγισή μας;

Κοσμάς Πανταζόπουλος, Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος

Οι εξελίξεις σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων SARS-CoV-2 , ώθησαν την Βρετανική Εταιρεία Γαστρεντερολογία (BSG)-Φλεγμονώδου νόσου του εντέρου (IBD) , να επανεξετάσει τις οδηγίες της.

Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας και ξεκίνησε τους εμβολιασμούς στην Ελλάδα, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, καταγράφει τα νεότερα δεδομένα όπως αυτά αναφέρονται στο έγκριτο περιοδικό The lancet (https://doi.org/10.1016/S2468-1253(21)00184-9).

Μετά τη δημοσίευση της διαπιστωμένης  σχέσης , μεταξύ του εμβολίου ChAdOx1 nCoV-19 (Oxford / AstraZeneca) και των πολύ σπάνιων, αναφορών για  σοβαρά θρομβοεμβολικά συμβάντα, τα οποία συμπεριλάμβαναν  τη θρόμβωση του εγκεφαλικού φλεβώδους  κόλπου με ταυτόχρονη θρομβοπενία, διατυπώθηκαν πολλές ανησυχίες. Παρόμοιες αναφορές υπήρξαν και για  το εμβόλιο JNJ-78436735 (Johnson & Johnson) στις ΗΠΑ. Αυτές οι αναφορές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ασθενείς με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη νόσο του εντέρου IBD, οι οποίοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής, ειδικά κατά τη διάρκεια της ενεργού νόσου.

Με βάση τα στοιχεία σε περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα που έλαβαν μια πρώτη δόση του εμβολίου ChAdOx1 nCoV-19, ο Οργανισμός Φαρμάκων και Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA) αναφέρει ότι τέτοια θρομβοεμβολικά επεισόδια παρουσιάζονται σε μόλις πάνω από δέκα άτομα  ανά εκατομμύριο πληθυσμού το οποίο εμβολιάζεται. Ελαφρά  υψηλότερος κίνδυνος υπάρχει σε νεότερα άτομα.

Η οδηγία του  Οργανισμού Φαρμάκων και Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA) αναφέρει  τώρα ότι στα  άτομα κάτω των 40 ετών, χωρίς υποκείμενες καταστάσεις , που τα θέτουν σε υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσου COVID-19, θα πρέπει να προσφέρεται ένα εναλλακτικό εμβόλιο για τον COVID-19 αντί  του εμβολίου ChAdOx1 nCoV-19, με την προϋπόθεση ότι  δεν θα καθυστερήσει υπερβολικά, ο εμβολιασμός.

Συγκριτικά  με τον κίνδυνο θρόμβωσης  μετά από   εμβολιασμό( περίπου ένας ανά 100000) ο κίνδυνος ενός ατόμου να αναπτύξει εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση από μία μόνο αεροπορική πτήση μεγάλων αποστάσεων είναι μεγαλύτερος από έναν στους 5000.  Επίσης ο κίνδυνος εγκεφαλικής φλεβικής θρόμβωσης σε ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 είναι περίπου τέσσερις φορές υψηλότερος απ΄ότι  από τη χορήγηση  του εμβολίου ChAdOx1 nCoV-19.

Τα παρατηρούμενα θρομβοεμβολικά συμβάντα που σχετίζονται με τον εμβολιασμό πιστεύεται ότι είναι ιδιοσυγκρασιακά και μπορεί να συνδέονται με την ανάπτυξη αντισωμάτων έναντι του παράγοντα αιμοπεταλίων 4. Εκτός από πολύ συγκεκριμένες προθρομβωτικές καταστάσεις (ασθενείς με ιστορικό θρόμβωσης εγκεφαλικού φλεβικού κόλπου, θρομβοκυτταροπενίας που προκαλείται από ηπαρίνη ή αντιφωσφολιπιδαιμικό  σύνδρομο), ο Οργανισμός Φαρμάκων και Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA) δεν προτείνει την αποφυγή της  χρήσης του εμβολίου ChAdOx1 nCoV-19 για τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σημειώνουμε επίσης ότι σε κλινικά ευπαθείς ομάδες και σε ανοσοκατασταλμένους ενήλικες ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD), ο πρώιμος εμβολιασμός παραμένει η προτεραιότητα, ανεξαρτήτως ηλικίας του ατόμου ή του τύπου του εμβολίου.

Συμπερασματικά και σε συνδυασμό με δεδομένα, τα οποία  προκύπτουν από τη μελέτη CLARITY IBD,  τα οποία  αποδεικνύουν  εξασθενημένη ανοσιακή απάντηση μετά από  εμβολιασμό COVID-19 με μία μόνο  δόση σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD),επιβεβαιώνεται η μεγάλη ανάγκη  της ολοκλήρωσης του πλήρους προγράμματος εμβολιασμού όταν προσφέρεται μια δεύτερη δόση. Επίσης η  Βρετανική Εταιρεία Γαστρεντερολογία (BSG)-Φλεγμονώδου νόσου του εντέρου (IBD) συνιστά  ανεπιφύλακτα στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στο Ηνωμένο Βασιλείο να ενημερώσουν και να αναπροσαρμόσουν τις οδηγίες τους , ώστε να  αποφευχθεί  το παρατεταμένη διάστημα των  12 εβδομάδων  για τη δεύτερη δόση στους  ανοσοκατασταλμένους ασθενείς.