Ειδικά αντισώματα κατά του SARS-CoV-2 στο μητρικό γάλα μετά τον εμβολιασμό γυναικών που θηλάζουν

Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος

Στις 20 Δεκεμβρίου 2020, το Ισραήλ ξεκίνησε ένα εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού κατά του SARS-CoV-2. Μία ομάδα προτεραιότητας ήταν οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη, κάποιοι εκ των οποίων ήταν γυναίκες οι οποίες θηλάζουν.

Παρά το γεγονός ότι η δοκιμή εμβολίου δεν περιλάμβανε αυτόν τον πληθυσμό και δεν είχαν δημοσιευτεί άλλα δεδομένα ασφαλείας σχετικά με το εμβόλιο, οι γυναίκες που θηλάζουν ανήκουν σε ομάδες κινδύνου ενθαρρύνθηκαν να λάβουν το εμβόλιο.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνέστησαν επίσης να εμβολιαστούν γυναίκες που θηλάζουν που ανήκουν σε ομάδες στόχους για το εμβόλιο.

Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα  νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, παρουσιάζουν συνοπτικά τα δεδομένα της μελέτης που διενεργήθηκε σε αυτήν την ομάδα γυναικών και η οποία δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Jama. (http://jamanetwork.com/article.aspx?doi=10.1001/jama.2021.5782)

Διερευνήθηκε εάν η μητρική ανοσοποίηση οδηγεί σε έκκριση SARS-CoV-2 αντισωμάτων στο μητρικό γάλα και αξιολογήθηκαν τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες μεταξύ των γυναικών και των βρεφών τους.

Ογδόντα τέσσερις γυναίκες ολοκλήρωσαν τη μελέτη, παρέχοντας 504 δείγματα μητρικού γάλακτος. Οι γυναίκες ήταν μέση ηλικία (SD) 34 ετών και βρέφη 10,32 μήνες.

Τα μέσα επίπεδα αντι-SARS-CoV-2-ειδικών IgA αντισωμάτων στο μητρικό γάλα αυξήθηκαν ταχέως και συνέχισαν να αυξάνονται σημαντικά στις 2 εβδομάδες μετά την πρώτη δόση του εμβολίου, ενώ το 61,8% των δειγμάτων ήταν θετικά στην εμφάνιση αντισωμάτων, με αύξηση έως 86,1% την 4η εβδομάδα δηλαδή 1 εβδομάδα μετά την δεύτερη δόση του εμβολίου. Τα μέσα επίπεδα παρέμειναν αυξημένα κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης και κατά την 6η εβδομάδα, το 65,7% των δειγμάτων ήταν θετικά. Τα αντι-SARS-CoV-2 ειδικά IgG αντισώματα παρέμειναν χαμηλά για τις πρώτες 3 εβδομάδες, με αύξηση την 4η εβδομάδα, όταν το 91,7% των δειγμάτων ήταν θετικά, αυξάνοντας το 97% στις εβδομάδες 5 και 6.

Καμία μητέρα ή βρέφος δεν παρουσίασε σοβαρό ανεπιθύμητο συμβάν κατά την περίοδο της μελέτης. Σαράντα επτά γυναίκες (55,9%) ανέφεραν ανεπιθύμητο συμβάν σχετιζόμενο με το εμβόλιο μετά την πρώτη δόση εμβολίου και 52 (61,9%) μετά τη δεύτερη δόση εμβολίου, με τον τοπικό πόνο να είναι το πιο κοινό από αυτά. Τέσσερα βρέφη εμφάνισαν πυρετό κατά την περίοδο μελέτης 7, 12, 15 και 20 ημέρες μετά τον εμβολιασμό της μητέρας. Όλοι είχαν συμπτώματα λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του βήχα και της συμφόρησης, τα οποία υποχώρησαν χωρίς θεραπεία εκτός από 1 βρέφος που έγινε δεκτό για αξιολόγηση νεογνικού πυρετού λόγω της ηλικίας του και έλαβε θεραπεία με αντιβιοτικά εν αναμονή αποτελεσμάτων καλλιέργειας. Δεν αναφέρθηκαν άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Συμπερασματικά αυτή η μελέτη διαπίστωσε ισχυρή έκκριση SARS-CoV-2 ειδικών IgA και IgG αντισωμάτων στο μητρικό γάλα για 6 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό. Η έκκριση IgA ήταν εμφανής ήδη 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό ακολουθούμενη από μια αύξηση της IgG μετά από 4 εβδομάδες (μία εβδομάδα μετά το δεύτερο εμβόλιο).

Μερικές άλλες μελέτες έχουν δείξει παρόμοια ευρήματα σε γυναίκες που έχουν μολυνθεί με COVID-19. Τα αντισώματα που βρέθηκαν στο μητρικό γάλα αυτών των γυναικών έδειξαν ισχυρά αποτελέσματα εμφάνισης αντισωμάτων εξουδετέρωσης, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή προστατευτική δράση κατά της μόλυνσης από τον ιό στο βρέφος.

Η μελέτη έχει περιορισμούς, ωστόσο, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ικανότητες εξουδετέρωσης των ίδιων αντισωμάτων όπως μετρήθηκαν για αυτήν τη μελέτη. Επίσης, δεν διεξήχθησαν δοκιμές αντισωμάτων ορού ή δοκιμασία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης αντίστροφης τρανσκριπτάσης SARS-CoV-2 σε πραγματικό χρόνο, πράγμα που θα παρείχε ενδιαφέρουσες συσχετίσεις.

Στις 20 Δεκεμβρίου 2020, το Ισραήλ ξεκίνησε ένα εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού κατά του SARS-CoV-2. Μία ομάδα προτεραιότητας ήταν οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη, κάποιοι εκ των οποίων ήταν γυναίκες οι οποίες θηλάζουν.

Παρά το γεγονός ότι η δοκιμή εμβολίου δεν περιλάμβανε αυτόν τον πληθυσμό και δεν είχαν δημοσιευτεί άλλα δεδομένα ασφαλείας σχετικά με το εμβόλιο, οι γυναίκες που θηλάζουν ανήκουν σε ομάδες κινδύνου ενθαρρύνθηκαν να λάβουν το εμβόλιο.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνέστησαν επίσης να εμβολιαστούν γυναίκες που θηλάζουν που ανήκουν σε ομάδες στόχους για το εμβόλιο.

Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα  νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, παρουσιάζουν συνοπτικά τα δεδομένα της μελέτης που διενεργήθηκε σε αυτήν την ομάδα γυναικών και η οποία δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Jama. (http://jamanetwork.com/article.aspx?doi=10.1001/jama.2021.5782)

Διερευνήθηκε εάν η μητρική ανοσοποίηση οδηγεί σε έκκριση SARS-CoV-2 αντισωμάτων στο μητρικό γάλα και αξιολογήθηκαν τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες μεταξύ των γυναικών και των βρεφών τους.

Ογδόντα τέσσερις γυναίκες ολοκλήρωσαν τη μελέτη, παρέχοντας 504 δείγματα μητρικού γάλακτος. Οι γυναίκες ήταν μέση ηλικία (SD) 34 ετών και βρέφη 10,32 μήνες.

Τα μέσα επίπεδα αντι-SARS-CoV-2-ειδικών IgA αντισωμάτων στο μητρικό γάλα αυξήθηκαν ταχέως και συνέχισαν να αυξάνονται σημαντικά στις 2 εβδομάδες μετά την πρώτη δόση του εμβολίου, ενώ το 61,8% των δειγμάτων ήταν θετικά στην εμφάνιση αντισωμάτων, με αύξηση έως 86,1% την 4η εβδομάδα δηλαδή 1 εβδομάδα μετά την δεύτερη δόση του εμβολίου. Τα μέσα επίπεδα παρέμειναν αυξημένα κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης και κατά την 6η εβδομάδα, το 65,7% των δειγμάτων ήταν θετικά. Τα αντι-SARS-CoV-2 ειδικά IgG αντισώματα παρέμειναν χαμηλά για τις πρώτες 3 εβδομάδες, με αύξηση την 4η εβδομάδα, όταν το 91,7% των δειγμάτων ήταν θετικά, αυξάνοντας το 97% στις εβδομάδες 5 και 6.

Καμία μητέρα ή βρέφος δεν παρουσίασε σοβαρό ανεπιθύμητο συμβάν κατά την περίοδο της μελέτης. Σαράντα επτά γυναίκες (55,9%) ανέφεραν ανεπιθύμητο συμβάν σχετιζόμενο με το εμβόλιο μετά την πρώτη δόση εμβολίου και 52 (61,9%) μετά τη δεύτερη δόση εμβολίου, με τον τοπικό πόνο να είναι το πιο κοινό από αυτά. Τέσσερα βρέφη εμφάνισαν πυρετό κατά την περίοδο μελέτης 7, 12, 15 και 20 ημέρες μετά τον εμβολιασμό της μητέρας. Όλοι είχαν συμπτώματα λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του βήχα και της συμφόρησης, τα οποία υποχώρησαν χωρίς θεραπεία εκτός από 1 βρέφος που έγινε δεκτό για αξιολόγηση νεογνικού πυρετού λόγω της ηλικίας του και έλαβε θεραπεία με αντιβιοτικά εν αναμονή αποτελεσμάτων καλλιέργειας. Δεν αναφέρθηκαν άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Συμπερασματικά αυτή η μελέτη διαπίστωσε ισχυρή έκκριση SARS-CoV-2 ειδικών IgA και IgG αντισωμάτων στο μητρικό γάλα για 6 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό. Η έκκριση IgA ήταν εμφανής ήδη 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό ακολουθούμενη από μια αύξηση της IgG μετά από 4 εβδομάδες (μία εβδομάδα μετά το δεύτερο εμβόλιο).

Μερικές άλλες μελέτες έχουν δείξει παρόμοια ευρήματα σε γυναίκες που έχουν μολυνθεί με COVID-19. Τα αντισώματα που βρέθηκαν στο μητρικό γάλα αυτών των γυναικών έδειξαν ισχυρά αποτελέσματα εμφάνισης αντισωμάτων εξουδετέρωσης, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή προστατευτική δράση κατά της μόλυνσης από τον ιό στο βρέφος.

Η μελέτη έχει περιορισμούς, ωστόσο, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ικανότητες εξουδετέρωσης των ίδιων αντισωμάτων όπως μετρήθηκαν για αυτήν τη μελέτη. Επίσης, δεν διεξήχθησαν δοκιμές αντισωμάτων ορού ή δοκιμασία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης αντίστροφης τρανσκριπτάσης SARS-CoV-2 σε πραγματικό χρόνο, πράγμα που θα παρείχε ενδιαφέρουσες συσχετίσεις.