Άρση των περιοριστικών μέτρων κατά του COVID-19 και η παραλλαγή Delta

Κοσμάς Πανταζόπουλος, Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος

Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, καταγράφει τα νεότερα δεδομένα όπως αυτά αποτυπώνονται σε πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο περιοδικό  The Lancet (DOI: https://doi.org/10.1016/S2213-2600(21)00328-3 ) κι ενώ η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ετοιμάζεται να άρει σχεδόν όλους τους εναπομείναντες περιορισμούς  του lockdown της Αγγλίας.

Από τις 19 Ιουλίου 2021, δεν θα υπάρχει νομική απαίτηση από τον πληθυσμό για τη χρήση μάσκας σε δημόσιους χώρους, σε αθλητικά γεγονότα και στα νυχτερινά κέντρα τα οποία θα είναι ελεύθερα να λειτουργούν με πλήρη χωρητικότητα. Επίσης  η κυβέρνηση δεν θα συμβουλεύει τους ανθρώπους να εργάζονται με τηλεργασία από το σπίτι, εφόσον αυτό  είναι δυνατόν. Επιπλέον δε θα υπάρχει σύσταση απομόνωσης των ατόμων που έχουν εμβολιαστεί πλήρως κατά του COVID-19, μετά επαφής τους με κρούσμα SARS-CoV-2 αλλά  η απομόνωση θα εξακολουθεί να είναι υποχρεωτική για όσους έχουν θετικά αποτελέσματα για τον ιό. Η κυβέρνηση σκοπεύει τέλος να επιταχύνει το πρόγραμμα εμβολιασμού για άτομα κάτω των 40 ετών, μειώνοντας το διάστημα μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δόσης του εμβολίου από τις 12 εβδομάδες στις  8 εβδομάδες για το εμβόλιο της Astra-Zeneca.

Στις 7 Ιουλίου, 32 548 άτομα που επέστρεψαν στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν  θετικά τεστ για SARS-CoV-2. Όμως αν και οι νέες περιπτώσεις αυξάνονται σταθερά από τις αρχές Ιουνίου οι νοσηλείες δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί  αφενός επειδή ο πληθυσμός των ασθενών τείνει να είναι νεαρότερης  ηλικίας αφετέρου   επειδή τα άτομα αυτά  είναι  μερικώς ή πλήρως εμβολιασμένα. Ωστόσο τα άτομα που  έχουν μολυνθεί με SARS-CoV-2 παραμένουν ευάλωτοι στο λεγόμενο «μακρύ-COVID» (=long COVID).

Έτσι λοιπόν φαίνεται , σύμφωνα με τους ειδικούς, ότι «Το πρόβλημα τώρα δεν είναι σοβαρή ασθένεια ή θάνατος, αλλά το long COVID, το οποίο ως μακροχρόνια ασθένεια θα επιβαρύνει τους γενικούς ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας και γενικότερα το σύστημα υγείας της χώρας.

Στις  6 Ιουλίου, το 86% των ενηλίκων στην Αγγλία είχε λάβει τουλάχιστον μια δόση του εμβολίου COVID-19 και το 64% είχε εμβολιαστεί πλήρως. Όμως αν και τα στοιχεία αυτά είναι  εντυπωσιακά, το ποσοστό των εμβολιασθέντων   δε φαίνεται να είναι  αρκετά υψηλό ώστε να ελεγχθεί η εξάπλωση της παραλλαγής Delta ( γνωστής ως B.1.617.2), η οποία είναι πλέον υπεύθυνη για το 95% των περιπτώσεων που διαγιγνώσκονται  στη χώρα.

Ο δείκτης μολυσματικότητας  (R0) για το αρχικό στέλεχος του SARS-CoV-2 είναι περίπου 2,5. Η παραλλαγή Alpha (B.1.1.7), η οποία ήταν προηγουμένως κυρίαρχη στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι περίπου 60% πιο μεταδοτική από τον γονικό ιό και η  παραλλαγή Delta είναι περίπου 60% πιο μεταδοτική από την παραλλαγή Alpha, το  οποίο μεταφράζεται σε R0 σχεδόν 7. Εάν έχουμε έναν ιό με R0 6 ή 7, τότε το αναγκαίο ποσοστό εμβολιασμένων για την επίτευξης της ανοσίας αγέλης  βρίσκεται κάπου στην περιοχή του 85%.

Στην  Αγγλία , σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία , μία εφάπαξ δόση είτε του εμβολίου AstraZeneca είτε του Pfizer-BioNTech παρουσιάζει μόνο 33% αποτελεσματικότητα , έναντι της παραλλαγής Delta, συγκριτικά  με το 50% για την παραλλαγή Alpha. Από την άλλη όμως,   τα πλήρη προγράμματα είναι εξαιρετικά προστατευτικά έναντι της νοσηλείας και της συμπτωματικής  νόσου  και για τις δύο παραλλαγές. Ο ΠΟΥ επιβεβαίωσε ότι όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί  για επείγουσα χρήση είναι αποτελεσματικά έναντι της παραλλαγής Delta. Ωστόσο, τα εμβόλια δεν εμποδίζουν τους ανθρώπους να μολυνθούν από το SARS-CoV-2 και δεν είναι σαφές πόσο αποτελεσματικά προστατεύουν από το μακρύ COVID.

Σε μια μελέτη στη Σκωτία φάνηκε  ότι η μόλυνση με την παραλλαγή Delta, η οποία μέχρι σήμερα έχει εντοπιστεί σε 96 χώρες παγκόσμια, είχε  σχεδόν διπλάσια πιθανότητα να οδηγήσει σε νοσηλεία από ότι η μόλυνση με την παραλλαγή Alpha. Επίσης πολλά  άτομα που προσβάλλονται από COVID-19 στο Ηνωμένο Βασίλειο τείνουν τώρα να παρουσιάσουν συμπτώματα  έντονου κρυολογήματος. Η δύσπνοια και η απώλεια γεύσης και οσμής δεν είναι πλέον κυρίαρχα  συμπτώματα. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην παραλλαγή Delta ή στην ηλικία ή στην κατάσταση εμβολιασμού των μολυσμένων . Ανεξάρτητα όμως από την αιτία, περιπλέκεται η προσπάθεια ελέγχου της πανδημίας, αφού οι νοσούντες δεν εκτιμούν σωστά τα συμπτώματα , τα οποία τα αποδίδουν σε κρυολόγημα κι έτσι δεν απομονώνονται  και διασπείρουν τον ιό.

Συμπερασματικά με δεδομένα την άρση των περιοριστικών μέτρων , της αύξησης του αριθμού των εμβολιασθέντων και είναι αναγκαία η ενημέρωση του πληθυσμού για  τη νέα κλινική εικόνα της λοίμωξης. Έτσι θα μπορέσουμε να μειώσουμε τις νέες μολύνσεις του ανεμβολίαστου και του εμβολιασμένου πληθυσμού ώστε να μη δημιουργηθεί μεγάλη δεξαμενή νοσούντων και φορέων η οποία θα δημιουργήσει τις προυποθέσεις εμφάνισης νέας μετάλλαξης του ιού , πιθανά πιο ανθεκτικής στα εμβόλια.