Αντισωματική απάντηση μετά από τρίτη δόση του εμβολίου mRNA-1273 SARS-CoV-2 σε λήπτες νεφρικού μοσχεύματος

Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος

Αρκετές μελέτες έχουν αναφέρει χαμηλά ποσοστά ορομετατροπής (58% μετά τη δεύτερη δόση) σε λήπτες μοσχεύματος συμπαγών  οργάνων οι οποίοι  είχαν λάβει  εμβόλιο mRNA έναντι του  SARS-CoV-2. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Γαλλική Εθνική Αρχή για την Υγεία εξέδωσε σύσταση τον Απρίλιο του 2021 για τη χορήγηση τρίτης δόσης του εμβολίου σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς που δεν ανταποκρίθηκαν μετά από 2 δόσεις. Οι ιατροί της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», ενός από τα νοσοκομεία που δέχτηκε το μεγαλύτερο όγκο ασθενών της πανδημίας, με επιβλέποντα τον Καθηγητή κο Συρίγο Κωνσταντίνο, καταγράφει τα νεότερα δεδομένα όπως αυτά αποτυπώνονται σε πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο περιοδικό  JAMA (doi:10.1001/jama.2021.12339).  Οι ερευνητές εξέτασαν τους τίτλους  αντισωμάτων σε λήπτες μεταμόσχευσης νεφρού οι οποίοι δεν είχαν παρουσιάσει  ανταπόκριση μετα από  2 δόσεις, και έλαβαν μια τρίτη δόση (100 μg) του εμβολίου mRNA-1273 (Moderna).

Όλοι οι λήπτες μοσχεύματος νεφρού παρακολουθήθηκαν  στο εξωτερικό τμήμα Μεταμόσχευσης Νεφρού του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Στρασβούργου μεταξύ 20 Ιανουαρίου 2021 και 3 Ιουνίου 2021 και είχαν αρνητικό ιστορικό για COVID-19 και επίπεδα IgG αντισωμάτων έναντι ακίδας , για  SARS-CoV-2, μικρότερα από 50  μονάδες (AU) (αυθαίρετο όριο των ερευνητών) την ημέρα της πρώτης ένεσης εμβολίου και 1 μήνα μετά τη δεύτερη δόση.

 Όλοι οι ασθενείς έλαβαν μια τρίτη δόση εμβολίου μεταξύ 9 Απριλίου 2021 και 12 Μαΐου 2021. Μετά την τρίτη δόση εμβολίου οι τίτλοι αντισωμάτων  μεγαλύτεροι από 50 AU/mL θεωρήθηκαν θετικοί σύμφωνα με το όριο που είχε τεθεί.

Ένα μήνα μετά τη δεύτερη δόση, 159 λήπτες μοσχεύματος νεφρού είχαν επίπεδα IgG μικρότερα από 50 AU/mL. Η μέση  ηλικία ήταν τα 57,6 έτη με  το 61,6% ήταν άνδρες και ο μέσος  χρόνος από τη μεταμόσχευση ήταν 5,3 έτη. Πιο συγκεκριμένα ενενήντα πέντε ασθενείς (59,7%) είχαν μηδενική σχεδόν αντισωματική απάντηση μετά από 2 δόσεις  εμβολίου (τίτλοι <6,8 AU/mL) ενώ 64 ασθενείς (40,3%) παρουσίασαν τίτλους αντισωμάτων  κάτω από το όριο θετικότητας (τίτλοι, 6,8-49,9 AU/mL).

Η τρίτη δόση έγινε  κατά μέσο όρο 51 ημέρες  μετά τη δεύτερη δόση. Οι τίτλοι των  αντισωμάτων μετρήθηκαν κατά μέσο όρο 28 ημέρες  μετά την τρίτη ένεση εμβολίου και 78 ασθενείς (49%) είχαν επίπεδα αντισωμάτων μεγαλύτερα από το όριο των 50 AU/mL. Οι ασθενείς που είχαν ασθενή ανταπόκριση μετά τη δεύτερη δόση ήταν πιο πιθανό να αναπτύξουν αντισώματα  μετά την τρίτη δόση συγκριτικά  με εκείνους χωρίς μετρούμενους τίτλους αντισωμάτων (81,3% έναντι 27,4%, αντίστοιχα. Οι ασθενείς που έλαβαν τακρόλιμους, μυκοφαινολάτη και στεροειδή εμφάνισαν μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης  αντισωμάτων έναντι  SARS-CoV-2 από αυτούς που είχαν  λάβει  θεραπεία με άλλα σχήματα . Επίσης δεν παρατηρήθηκαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες μετά την τρίτη δόση.

Τα ευρήματα σε αυτή τη μεγάλη ομάδα ληπτών  νεφρικού μοσχεύματος  είναι σύμφωνα με άλλες μελέτες που αφορούν  λήπτες μοσχευμάτων συμπαγών οργάνων  Ωστόσο,  θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 51% των ασθενών δεν ανέπτυξε αντισώματα αντι-SARS-CoV-2 μετά την τρίτη δόση και ειδικά εκείνοι που έλαβαν τριπλή ανοσοκαταστολή. Η πιθανότητα ότι οι ασθενείς ανέπτυξαν κυτταρική ανοσία ικανή να παρέχει προστασία έναντι σοβαρής νόσου δεν εκτιμήθηκε αλλά  εμφάνιση σοβαρού COVID-19 σε ορισμένους εμβολιασμένους μεταμοσχευμένους μπορεί να υποδηλώνει έλλειψη ανοσίας.

Συμπερασματικά αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι μια τρίτη δόση εμβολίου mRNA-1273 προκάλεσε ορολογική απόκριση με αύξηση του τίτλου των αντισωμάτων στο 49% των ληπτών  νεφρικού μοσχεύματος  οι οποίοι δεν είχαν  ανταποκριθεί  μετά από 2 δόσεις και άρα θα πρέπει να εξεταστεί για αυτή την πληθυσμιακή ομάδα.